Aarhus: Hygge in ’the City of Smiles’

De blijste stad in het (bijna) gelukkigste land ter wereld. Wie zich wil laten inspireren tot geluk, brengt het best eens een paar dagen door in Aarhus. De tweede stad van Denemarken was in 2017 Culturele Hoofdstad van Europa én Europese regio van de Gastronomie. Smullen en lachen dus!

Het staat er echt, op de uithangvlag van visrestaurant Mefisto: ‘Enkelt, ukompliceret og hyggeligt’ oftewel ‘simpel, ongecompliceerd en…’, tja, dat moeilijk te vertalen woord hygge. Toen geluksprofessor Meik Wiking zijn boek Hygge publiceerde over “de Deense kunst van het leven” had iedereen de mond vol van hygge als het over de Denen ging.

Hygge leeft

Ik las het boek voor mijn bezoek aan Aarhus en was benieuwd wat je daar als reiziger nu van merkt. Is al die aandacht misschien wat overtrokken? Nee dus, al op onze eerste avond in de stad zien we het woord als aanprijzing staan bij twee restaurants. In de foyer van het uit staal en glas opgetrokken Musikhuset Aarhus staan op elke tafel dikke en gezellig druipende kaarsen. En tijdens een ommetje door de oude stad stuiten we op een drukbezocht café waar de gasten binnen, bij sfeerverlichting, bordspelletjes spelen. De toon is gezet: hygge leeft in Aarhus.

Geborgenheid

Louise, serveerster in restaurant Langhoff & Juul, begrijpt de spelletjesfans wel. Gevraagd naar haar definitie van hygge somt zij op: “Een donkere avond, buiten sneeuwt het en ik zit binnen met een paar vrienden, onder een deken, met kaarsen aan en we drinken warme chocolademelk.” Ze voegt toe: “Maar om te begrijpen waarom wij Denen zo’n gelukkig volk zijn moet je ook bedenken dat we in een goed gelukte verzorgingsstaat leven. We betalen veel belasting en krijgen daar veel voor terug. Zoals korte werkweken en een prima gezondheidszorg. Dat geeft een gevoel van geborgenheid.”

Intieme stad

Aarhus is qua grootte de tweede stad van Denemarken, maar maakt een intieme indruk. Vanuit het centrum ben je zo aan het strand of in de bossen. Ook is er weinig verkeerslawaai. De overwegend jonge inwoners verplaatsen zich vooral te voet en per fiets. Het is een van de oudste steden van Denemarken, aan het eind van de 8ste eeuw door de Vikingen gevestigd aan de monding van de Å-rivier. Het centrum is een wirwar van klinkerstraatjes, waaraan kleurige vakwerkhuizen staan met kleine raampjes en soms zelfs een rieten dak.

Kleurrijk

Het meest fotogeniek is Møllestien, waar de huisjes nog feller gekleurd zijn. En tegen de gevels groeien klim- en stokrozen. Het contrast is dan ook groot als we om de hoek van het straatje een gekleurde ring boven alle gebouwen zien uitsteken. Het kunstwerk, want dat is het, vormt de bekroning van het ARos Kunstmuseum. Your Rainbow Panorama van Olafur Eilasson is een wandelpromenade die de skyline van Aarhus kleur geeft. We beklimmen de trappen en kijken uit op een groengele stad en paarse heuvels.

Den Gamble By

Terug beneden duiken we in het verleden van de stad en nemen een kijkje in het ‘Bokrijk’ van Denemarken, openluchtmuseum Den Gamble By. Hier zijn oude huizen vanuit het hele land samen gekomen in drie dorpskernen uit de jaren 1864, 1927 en 1974. Hygge ten top natuurlijk, met al die knusse kamertjes, binnenplaatsen en winkeltjes. Acteurs in klederdracht rijden je rond in een calèche, verkopen ouderwetse koekjes en draaien aan het orgel. Het leukst vinden we het straatje uit 1974, met in een appartementengebouw de interieurs van een gepensioneerd echtpaar, Turkse gastarbeiders, een hippiegezin en een Groenlandse vrouw. In interviews vertellen ze hoe ze met elkaar samenleefden, vaak met vallen en opstaan. Zo was de Groenlandse zich altijd bewust van de keurende ogen van haar huisgenoten, want in het Denemarken van die tijd voelde zij zich toch een soort tweederangs Deense.

Culinair Aarhus

Als Europese regio van de Gastronomie heeft Aarhus uiteraard veel te bieden op culinair gebied. Restaurants met Michelinster of Bib Gourmand, maar vooral veel hippe en laagdrempelige eethuizen. Van het veganistische Café Gaya, waar je dagelijks terecht kunt voor een smakelijk buffet, tot het in Scandinavisch lichte tinten ingerichte Langhoff & Juul. Hier eten we een soepje met chef Anders Kuk Kristensen. Anders beaamt dat hij als Deense kok de wereldberoemde Nordic Cuisine vertegenwoordigt, maar wil zich daar niet op laten vastpinnen.

Nordic Cuisine

“Ik gebruik in principe lokale en biologische ingrediënten, maar alleen als die ook het lekkerst zijn. En ik laat me ook inspireren door de Franse en Italiaanse keuken.” Typisch Langhoff & Juul is, aldus Anders: groenten vormen de basis van een gerecht en elk product wordt van ‘kop tot kont’ gebruikt. Onze bisque met Sint-jakobsschelpen en inktvispasta is er een goed voorbeeld van. Ze bevat onder meer aspergesliertjes en venkelstukjes die de keuken vandaag niet kon gebruiken in de lunchsandwiches. Dat de venkel te wit is voor een kleurrijke sandwich deert ons zeker niet, de soep smaakt zalig.

Het dorp in de stad

Bij een koffietje op het terras van La Cabra, in het bruisende straatje Graven, bespreken we de ‘Deense kunst van het leven’ nog eens met Sidsel. Zij schrijft samen met haar partner Lasse een populair blog over Aarhus. Sidsel woonde als kind in Engeland en kijkt met een frisse blik rond in de stad. “Aarhus is een heerlijke, niet-pretentieuze stad met een bijna dorpse sfeer. Het is gemoedelijker dan Kopenhagen, waar de mensen meer haast hebben dan wij. In Aarhus heb je als fietser voorrang op auto’s en als je eens ergens hulp voor zoekt, is er in je vriendenkring altijd wel iemand die weer iemand kent die je kan helpen. Die solidariteit geeft een heel veilig gevoel. Maar naast die kleinschaligheid vind je hier een grootsteedse cultuur, met bijzondere musea en theaters, en een ruime keuze aan leuke cafe’s en restaurants.” Het is volgens Sidsel geen wonder dat de bevolking van Aarhus zo hard groeit. “Er komen jaarlijks nieuwe studenten naar de stad, maar zij die klaar zijn willen hier niet weg.”

Zomerse hygge

Met de bus gaan we naar landgoed Moesgaard en het gelijknamig museum. Net als het ARos Museum is dit gevestigd in een opvallend, driehoekig gebouw. Het staat half onder de grond en vanaf het schuine met gras begroeide dak kijk je uit over het bos en de zee. De expositie over de herkomst van de mens, wereldwijd en in Aarhus, vergast ons op een virtueel ommetje door Aros, het Vikingdorp waaruit de stad voortkwam. We ontmoeten krijgers, vissers, huisvrouwen en kinderen die vertellen over hun leven. We picknicken op het dak en wandelen naar het Moesgaard-strand, aan de voet van gele krijtrotsen. Daar lopen we een stukje langs de rand en genieten van het uitzicht en de mooie natuur.

Foodtrucks

De stad is vlakbij, daar rijden we aan het eind van de middag in een kwartiertje naar terug. Aan het busstation staat een uitnodigende loods met op het dak de naam Street Food. Binnen serveren koks vanuit kleurrijke foodtrucks een wereld aan lekkernijen, die je eet aan lange tafels. De eerder door serveerster Louise geschetste ultieme hygge-sfeer (warme chocolademelk bij kaarslicht) lijkt hier ver weg, maar ook dit vinden Denen typisch hyggelig. Ze spreken er af met vrienden, zetten de tafel vol hapjes, complete gerechten, wijn en bier, laten elkaar proeven en klinken veelvuldig met hun glazen. Gewoon… gezellig dus.

Aarhus praktisch

De beste reisgidsen

De leukste hotels

Dit artikel werd eerder gepubliceerd in Het Laatste Nieuws (B).