Zodra het kouder en vroeg donker wordt, is het tijd om te genieten van ‘wat de jager meebrengt’. Een boeiende bestemming daarvoor is de Veluwe. Niet alleen zijn de restaurants er van hoog niveau, ook kun je er mooi wandelen langs paden met een verhaal. Twee tips voor een aangenaam verblijf.
De Veluwe is het grootste natuurgebied van Nederland, globaal gelegen tussen Amersfoort, Zwolle en Dieren. De uitgestrekte bossen worden afgewisseld door heidevelden, zandverstuivingen en wat boerenland. Ooit was het hier ‘woest en ledig’. Moest je er als reiziger doorheen, dan loerde het gevaar bij wijze van spreken achter elke boom. Zoals struikrovers, heksen en boze geesten. Je was je leven niet zeker en haalde pas opgelucht adem als je ’s avonds in de herberg veilig bij het haardvuur genoot van een kom soep. Die tijden zijn voorbij. De Veluwe is nu een toegankelijk vakantiegebied, routebordjes wijzen wandelaars de weg en in de oude herbergen kun je culinair hoogstaand genieten. Bij het knappend haardvuur, dat is gelukkig niet veranderd.
Dansende bomen
Een aangename pleisterplaats is het Boshuis in Drie, tussen Putten en Elspeet. Je vindt het aan het eind van een bosweg. Laat hier de wagen achter, trek de loopschoenen aan en volg de rood-witte wandelpaaltjes of ANWB-paddenstoelen het Speulderbos in. Omwonenden noemen dit het ‘bos van de dansende bomen’. De grillig gevormde stammen en takken roepen een spookachtige sfeer op, zeker op een mistige dag of in de schemering. Dan hangen er ‘witte wieven‘ (mistflarden) rond de takken en lijken de bomen te bewegen. Wat verder in het bos sta je ineens aan de rand van een diepe kuil, het Solse Gat. Ook wel ‘Heidens Dal’ genoemd. De bijnaam verwijst naar het klooster dat hier vroeger stond.
Kermende monniken
Dat klooster werd niet bewoond door godvrezende en eenvoudig levende monniken. Integendeel, de broeders leefden in weelde en deden alles wat verboden was. In de ovens stonden permanent de heerlijkste braadschotels te garen en de wijn ging er met emmers tegelijk doorheen. De monniken ontvingen heksen en boze geesten, waarmee ze zwarte missen hielden. Dat kon natuurlijk niet goed blijven gaan. Tijdens een kerstnacht brak er een hels onweer los, met één harde donderklap en bliksemflits. De volgende ochtend bleek waar de bliksem was ingeslagen. Op de plek van het klooster gaapte een diep gat. De aarde had het met bewoners en al verzwolgen. De monniken vonden nooit rust. Met volle maan, zegt men, hoor je de klokken luiden en de arme broeders kermen.
Bijkomen in het Boshuis
Langs prehistorische grafheuvels en reuzeninsecten (niet schrikken, dit is kunst) wandel je terug naar het Boshuis, waar de houtkachel al brandt en het onthaal gastvrij is. In deze 350 jaar oude boerderij zijn de details authentiek: een antieke schouw, dikke zolderbalken, oude opstapjes en dorpels. De menukaart is van nu, met gevulde vijgen en gemarineerde portobello, geroosterde fazant, stoofschotel van wild zwijn en bospaddenstoelrisotto. Ook desserts als stoofpeertjesijs spelen in op de hang naar rode wijn en stevig voedsel dat je overvalt als het buiten koud en donker is.
Gloeiende Gerrit
Zo’n 15 km onder Apeldoorn ademt ook de Woeste Hoeve de tijden van weleer. Al in de middeleeuwen werden in deze herberg de paarden ververst, reizigers gevoed en ging de poort ’s nachts op slot om rondzwervende roversbendes buiten de deur te houden. De huidige hoeve staat er sinds 1771, nadat een felle brand de oude herberg had verwoest. Ook aan die gebeurtenis is een verhaal verbonden. De Woeste Hoeve werd destijds gedreven door twee broers, Jan en Gerrit. Beiden waren verliefd op de knappe dienstmeid. Gerrit vatte als eerste moed, maar deed zo onbeholpen dat het meisje hem vierkant uitlachte. Jan had meer geluk, zijn liefde werd beantwoord. Gerrit voelde zich vernederd, raakte wrokkig en begon rond te zwerven. Toen Jan trouwde zat Gerrit bozig in een hoekje. Na het feest trok het bruidspaar zich terug op de hooizolder en al spoedig was iedereen in diepe rust.
Een dwalend vuur
Behalve Gerrit. Die stond weer op, deed gloeiende kolen in een vuurvast potje en liep ermee naar de stal. Daar gooide hij het potje in het hooi en liep zachtjes naar buiten. Het waaide hard door de openstaande staldeuren en al snel stond de hoeve in lichterlaaie. De volgende ochtend werd het bruidspaar dood gevonden. Van Gerrit geen spoor, hij was het bos in gevlucht en hield zich schuil. Honger en dorst dwongen hem na enige tijd terug de bewoonde wereld in. Hij gaf zichzelf aan bij de schout en stierf in de gevangenis. Helemaal verdwenen is hij nooit. Nog altijd zien de mensen in de buurt van de Woeste Hoeve soms een vlammend vuur over de heide dwalen. Zij herkennen er een gloeiende man in met een vuurkist in zijn hand en noemen het verschijnsel Gluënde (gloeiende) Gerrit.
Onzalige bossen
In de Woeste Hoeve kun je op een aantal zaterdagen en zondagen in het jaar een goede maaltijd combineren met een mooie wandeling. Het restaurant is gespecialiseerd in streekgerechten op basis van biologische ingrediënten. Ook hier veel lekkers uit het bos. Na afloop van de lunch of voor het diner kun je onder meer wandelen in de Onzalige Bossen, in Nationaal Park Veluwezoom. Daar is het uiteraard ook niet pluis. Iets met een roversbende. Maar dat is weer een ander verhaal.
De beste reisgidsen
Crossbill Guides Veluwe
Deze gids werpt zich op als dé natuurgids over de Veluwe. En maakte dat waar met de nominatie voor de Jan Wolkers prijs in 2017. De gids bevat onder meer 22 wandel- en fietsroutes, tips om wild, vogels, vlinders, libellen, reptielen en amfibieën te vinden, hoe beleef je de natuur met kinderen, waar vind je de beste plekken voor bloeiende heide, herfstkleuren, wild kijken etc. Daarnaast uitgebreide informatie over landschap, geschiedenis, geologie, flora en fauna en waar je welk jaargetijde het beste kunt zijn. Ook krijg je via de Veluwe-app onderweg actuele tips. KNNV, 2021
Wandelen over de onbekende Veluwe
Wandeldeskundige en fervent wandelaar Rob Wolfs beschrijft in deze gids negentien rondwandelroutes en een gestrekte wandelroute, evenredig verspreid over de Veluwe. De wandelroutes variëren in lengte van 11 tot 19 kilometer. Wat ze onderscheidt van de meeste andere beschreven wandelroutes over de Veluwe, is dat ze grotendeels leiden over niet-bewegwijzerde paden, waarvan minstens 75 procent zandpaden. Gegarandeerd onregelmatig, 2013
De leukste hotels
Logeren op de ‘wilde’ Veluwe
De Zwarte Boer bij Ermelo was vroeger een eenvoudig logement. Nu is het een boutiquehotel met modern comfort. Met gelukkig nog altijd de sfeer van de eeuwenoude herberg.
De Silogie bij Epe biedt optimale privacy en comfort in de industriële stijl van een voormalige graansilo. ’s Avonds krijg je de ontbijtmand in het appartement geleverd en ’s ochtends hangen de verse broodjes aan de deur.
