Ruim twee weken overleefden zij in januari 1849 op een ijsschots in de Zuiderzee: Durgerdammer visser Klaas Bording en zijn zonen Klaas en Jacob. Haringvissers uit Vollenhove redden hen. Maar voor twee van de mannen kwam de redding te laat. Herinneringen aan de Durgerdammer ijsvissers vind je in het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen en in Vollenhove.
IJs vissen
De Zuiderzee was bevroren in die koude januarimaand van 1849. Wilden vissers toch iets vangen, dan moesten zij bot gaan kloppen op het ijs. Gewapend met een slee en zeil, net, bijlen en een zwaar klophout ging Klaas Bording met zijn zonen op zaterdag 13 januari het ijs op voor hun woonplaats Durgerdam. Ze hakten een wak, klopten op het ijs en strikten de nieuwsgierige vissen die aan de oppervlakte kwamen kijken. De mannen deden goede zaken en keerden laat op de avond met een volle slee terug naar huis.
Op drift geraakt
Tenminste, dat dachten zij. Maar toen bleek dat het ijs op drift geraakt was. Een brede strook water scheidde de vissers van het vasteland. Ook verderop, in Uitdam, Muiderberg en op Marken konden ze niet aan wal komen. De mannen liepen enkele dagen doelloos heen en weer. Toen brak het stuk ijs waarop ze zich bevonden los en dreef hen naar het noorden.
Regenwater en rauwe vis
Tevergeefs probeerden Klaas en zijn zonen de aandacht van schepen te trekken. Ook toen ze onder de kust van Enkhuizen dreven, zwaaiden en riepen ze. Maar niemand zag of hoorde hen. Ze overleefden op regenwater en rauwe vis, maar verzwakten snel. Bijna schoten ze de Noordzee op. De wind keerde echter en voerde hen richting Urk en Overijssel. Twee weken later, op 27 januari, werd het drietal opgevist door haringvissers uit Vollenhove. Voor vader en zoon Klaas kwam de redding te laat. Zij overleden kort daarna. De zeventienjarige Jacob herstelde wel en keerde terug naar Durgerdam.
Hulpacties
Het avontuur van de Durgerdammer ijsvissers sprak tot de verbeelding. Vele mensen trokken zich het lot van de ‘onverzorgd achtergebleven’ familie Bording aan. In Vollenhove en Waterland werden commissies ingesteld om geld in te zamelen voor de familie. De opbrengst was groot; er kwam in totaal 5320 gulden en 33,5 (!) cent binnen. Hiervan betaalde de familie haar schulden. De botter van de familie werd hersteld, zodat Jacob ermee kon gaan vissen. En de weduwe van Klaas ontving jaarlijks een bedrag voor haar levensonderhoud.
Herinneringen
Op twee plaatsen wordt de herinnering aan de Durgerdammer ijsvissers levend gehouden. Het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen heeft een kleine expositie ingericht, in Woonhuis Vollenhove van Frederik Kroes, een van de redders. Het staat op Aan Zee 38, aan de Vismarkt vlakbij Urk (naast de borstelmakerij). In het echte Vollenhove kon je tot voor kort iets eten en drinken in de zeekamer van restaurant Seidel. In deze ruimte verzorgde men de drie mannen na hun redding. Aan de muur hing een schilderij van de ontberingen op de Zuiderzee (het restaurant is nu helaas gesloten). Vader en zoon Klaas liggen begraven op het kerkhof van Vollenhove. In het parkje bij de kerk staat hun standbeeld. Al deze plekken te voet ontdekken? Op LAW het Zuiderzeepad passeer je ze allemaal.
Dit verhaal verscheen eerder in de reisgids Langs… de waterkant.
De beste boeken over Durgerdam en de Durgerdammer ijsvissers
Anna Enquist
Anna Enquist schreef een mooi verhaal over de Durgerdammer ijsvissers. Het staat in de verhalenbundel De kwetsuur.
Het Zuiderzeepad
Het Zuiderzeepad voert vanaf Enkhuizen helemaal rond het IJsselmeer en de randen van de voormalige Zuiderzee. Onderweg op deze bijzondere wandelroute kan je het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen bezoeken. Je wandelt door het charmante en authentiek ogende Durgerdam. En in Vollenhove kan je lunchen of dineren in restaurant Seidel, het graf bezoeken van twee van de drie Durgerdammer ijsvissers en een kijkje nemen bij het standbeeld.
De leukste hotels
Logeren in Durgerdam, Enkhuizen en Vollenhove
Een eigen huisje aan de Durgerdammerdijk. Het is vaak verhuurd, maar de moeite waard om te proberen. Het in lokale stijl ingerichte en geschilderde tuinhuis biedt ruimte aan vier personen. Je kunt er koken en lekker buiten zitten. Zowel Amsterdam als de bekende plaatsen langs de IJsselmeerkust zijn per fiets en openbaar vervoer goed te bereiken.
B&B Karnemelkhuys ligt centraal in Enkhuizen en op loopafstand van het water. Het is een betaalbaar adres in een dure omgeving, zeker als je een kamer boekt met gedeeld sanitair. Lekker ontbijt.
In Stadspaleis Old Ruitenborch logeer je vorstelijk en in het hart van Vollenhove. De kamers in het landhuis zijn stijlvol ingericht en bieden een gevoel van verwennerij. Een stuk goedkoper, maar nog altijd heel verzorgd en stijlvol verblijf je in het Leeuwterveld. Deze B&B staat net buiten Sint Jansklooster en vlakbij het merengebied rond Giethoorn.
