Ooit ging de Zuiderzee hier tekeer. Nu vind je er eilanden op het land, spectaculaire jonge natuur en zelfs nieuwe eilanden: de Marker Wadden. Ga mee een weekendje pionieren en verlies je hart aan Flevoland.
Vrijdag 11.15 uur: Nieuwe wadden
Eerst is er een hele tijd niets en dan doemt een wit heuveltje op uit het water van het Markermeer. We hangen over de reling van de veerboot en de schipper meldt dat we zo gaan aanleggen bij de Marker Wadden. Het witte heuveltje krijgt nu snel contouren, maar veel is het niet. “Dat klopt”, vertelt gids Melis. “Dit eerste eiland van de Marker Wadden is pas sinds kort open voor bezoek en nog echt werk in uitvoering.” Dit ging eraan vooraf: de natuur in het Markermeer raakte ernstig verstoord toen de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad het meer afsloot van het IJsselmeer. Er leefde geen vis meer, er kwamen geen vogels en op de bodem lag een dikke laag slib.
Blaartrekkende boterbloem
Door met dit nieuwe land ruimte te creëren voor waterplanten, schelpdieren, trekvogels en vissen krijgt de natuur een nieuwe impuls. En dat levert al veel op. Tijdens onze rondwandeling spotten we steltlopers, krooneenden en een slobeend. Melis wijst ons op moerasandijvie (“een echte pionier en erg lekker!”) aan de rand van de waterplassen. We zien het zeldzame goudknopje, vernoemd naar de oorknopjes van Zeeuwse vissersvrouwen, en de blaartrekkende boterbloem (“daar krijg je echt blaren van”). Al wandelend ontdekken we ook de eerste bebouwing: fraaie houten vogelhutten en uitkijktoren de Steltloper, die uitzicht biedt op nog meer nieuwe eilanden.
Vrijdag 17.00 uur: ‘Op’ Urk
Precies het omgekeerde gebeurde met Urk, dat in 1939 via een dijk met Friesland verbonden werd en sindsdien geen eiland meer is. Alsof de Urkers het nog altijd niet kunnen geloven, wonen ze ‘op’ Urk en houden ze vast aan hun eilandtradities. Ze zijn streng gelovig, leven van de visserij (op de Noordzee) en veel mannen dragen gouden oorringen in hun oren. Die vormden ooit hun verzekering voor een nette begrafenis. Wij gaan vis eten op het terras van De Kaap, het mooiste plekje van Urk. Hier op de keileembult onder de vuurtoren, waar de eilanders zich terugtrokken toen de waterspiegel steeds verder steeg, is het uitzicht op het IJsselmeer onbeperkt. Bootjes varen langs, we horen meeuwen en de zon weerkaatst in het kabbelende water. Heerlijk!
Zaterdag 11.00 uur: Eiland in het weiland
Nog sterker is het verhaal van Schokland, waar arme vissersfamilies eeuwenlang strijd leverden met het water. Ze zaten soms dagen op zolder om de voeten droog te houden. In 1859 besloot koning Willem III het eiland te laten ontruimen en in 1942 kwam met de drooglegging van de Zuiderzee een eind aan Schokland als eiland. Het ligt nu in de Noordoostpolder en je ziet de contouren nog altijd uitsteken boven de weilanden. We bezoeken Museum Schokland, met een boeiende expositie over het gebied. Zoals over de wilde dieren waarvan de skeletten tevoorschijn kwamen tijdens de inpoldering van Flevoland. De mammoet, wisent en wolharige neushoorn steken ver boven ons uit. Na de lunch wandelen we langs de randen van het eiland naar de oude haven. Die is fraai gerestaureerd. Een gekke gewaarwording om vanaf de aanlegsteiger slechts uit te kijken over wuivend grasland! De plek is fotogeniek en locatie van kunstprojecten.
Zondag 10.00 uur: Waar is de zeearend?
Hoe mooi nieuwe natuur kan zijn, zien we in de Oostvaardersplassen. Na het droogleggen van de Flevopolder wachtte een nat stuk land bij Lelystad op zijn bestemming als industrieterrein. De natuur greep haar kans en creëerde zo’n waardevol moerasgebied dat die bedrijven er nooit meer kwamen. Op weg naar het bezoekerscentrum passeren we een kudde konikpaarden met wapperende manen. In een bocht van de weg staan vogelaars. Als we stoppen wenkt een van hen ons naar zijn telescoop. “Een zeearend!” Ik zie ‘m, heel klein in de verte, maar snap meteen waarom men dit dier ‘vliegende deur’ noemt. Hij is een en al vleugel. Als toegift wandelt er een vos door het beeld.
Verveeld kijkende eenden
Tijdens een wandeling door het gebied doen we enkele kijkhutten aan en zien meer vossen en enkele edelherten. Ook als we voor de lunch neerstrijken bij Café de Oostvaarders, net buiten Almere, worden we beloond: een klein leger lepelaars is de bodem van de plas aan het ‘stofzuigen’ en met de verrekijker halen we dat heel dichtbij. Maar het hoogtepunt wacht ons tijdens de finale: een wandeling langs de Lepelaarplassen. De dames in bezoekerscentrum De Trekvogel vertellen er opgetogen over. Er zijn dit jaar voor het eerst zeearenden geboren. Als we de kijkhut binnenlopen klinkt er al druk geroezemoes. En ja hoor: op een eilandje in de plas ontwaren we tussen zich droog wapperende aalscholvers en verveeld kijkende eenden en ganzen maar liefst twee zeearenden. Chapeau!
Ook bijzonder
● In het sprookjesachtige Waterloopbos wandel je langs modellen van waterbouwkundige projecten. Van de Deltawerken tot de havens van Bangkok en Marscha-el-Brega in Libië.
● Vlakbij Schokland eet je met uitzicht op het Ketelmeer in ‘strandpaviljoen’ Pier 16.
● Kijk onderweg uit naar Land Art, kunst in en van de natuur in Flevoland. Zoals het beeld Exposure, een hurkende man van staal (onderweg naar de Marker Wadden) en de Groene Kathedraal van populieren bij Almere.
De beste reisgidsen
Provinciewandelgids Flevoland
Met de Provinciewandelgids Flevoland kan je 22 wandelingen maken in de jongste provincie van Nederland. Je ontdekt dat het ook in de ‘nieuwe’ natuur fijn wandelen is. Je gaat uiteraard naar Urk en de Oostvaardersplassen, maar ontdekt tevens ‘onbekend-maakt-onbemind’ steden als Almere en Lelystad. En dat er voldoende bos te vinden is in Flevoland, voor op een dag dat je verkoeling zoekt.
De leukste hotels
Logeren in Flevoland
Zicht op Zee is een gezellige en propere studio met keuken aan de haven van Urk. Vanaf het bankje voor de deur kijk je heerlijk uit over de bedrijvigheid en ’s ochtends levert de eigenares het ontbijt af aan de deur. Zelf eten klaarmaken kan ook en scheelt € 20 per 2 personen
B&B Schokland biedt een comfortabele kamer op een voormalige boerderij bij Schokland. Lekker vers ontbijt en vriendelijke ontvangst.
Dit artikel werd eerder geplaatst in Het Laatste Nieuws (B).
