Van potjesvlees tot Schijtmanneke. De regio Frans-Vlaanderen voelt zo vertrouwd dat veel Nederlandstaligen zich er thuis voelen. Het onthaal is vaak Nederlandstalig, je eet in een estaminet en neemt een kijkje in een Steenmeulen. Het is er bovendien goed wandelen en fietsen. Bienvenue chez les Flamands!
Slag aan de Peene
Zuydcoote, Leffrinckoucke, Hondschoote. Het duurt na de grens bij De Panne even voor je zeker weet dat je in Frankrijk bent. Waar komen die vertrouwde namen vandaan en waarom is het hier Frankrijk? Het antwoord krijgen we in Maison de la Bataille in het dorp Noordpeene. Hier leidt een bevlogen gids ons doorheen de Slag aan de Peene. Die trok op 10 april 1677 een streep door het Vlaanderen dat sinds 1581 bestond als de Spaanse Nederlanden. De Franse koning Lodewijk XIV wilde zijn grenzen verder noordelijk trekken en belegerde Sint-Omaars.
Preus lik ne zak slunsen
De Nederlandse stadhouder Willem III van Oranje hield de Fransen liever verder op afstand en greep in. Willem bereidde zich echter onvoldoende voor, raakte al snel een compleet bataljon kwijt en blies de aftocht. “Sindsdien hoort dit gebied, zo tussen Duinkerke, Saint-Omer en Lille, bij Frankrijk en dat danken we dus aan de Hollanders”, besluit de gids zijn verhaal met een knipoog. We complimenteren hem met zijn Nederlands, dat hij spreekt met een charmant Frans accent. Dan mogen we even luisteren naar de voor Vlaamse bezoekers beschikbare audiogids in het Westvlaams. Hij is er fier op: preus lik ne zak slunsen.
Potjesvlees en zomerse wijn
Via een slingerweg klimmen we naar het ‘dak’ van Frans-Vlaanderen, de 176 meter hoge Kasselberg, en zetten ons op het terras van estaminet Kerelshof. Een plaatje, zowel het centrale plein van Cassel met zijn historische panden als het knusse interieur van dit eethuisje. We eten Vlaamse karbonade en potjesvlees: in gelei ingelegde stukjes vlees. De zon schijnt, de wijn tintelt: hier blijven we nog wat langer. Aan de hand van wandelnetwerk Kasselberg lopen we via oude straatje naar de bergtop en genieten van het uitzicht.
Erfenis van de Romeinen
Zoals we Cassel al van verre zagen liggen, kijken we nu van bovenaf weids uit over het vlakke land. Zeven wegen vertrekken in stervorm uit de stad. Een erfenis van de Romeinen die hier een basis hadden. Het standbeeld van generaal Maréchal Foch herinnert aan de Grote Oorlog en een ander monument vraagt aandacht voor de veldslagen van 1677. Maar steeds zijn het de uitzichtpunten die ons trekken. De omgeving is te mooi om te willen stilstaan bij historisch geweld. De route voert ons verder over smalle wandelpaden, in een rondje onderlangs het stadje, dat zich steeds van een andere zijde toont. Het is met spijt dat we verder trekken.
Tussen jagers en wielrenners
Ook onze volgende bestemming mag er zijn: Terdeghem. Een van de tien mooiste Franse dorpen, met fraaie oude gebouwen. Zoals de hallenkerk met elementen uit de 12e, 16e en 18e eeuw en twee opvallende molens. Bij de Steenmeulen wacht molenaar Jef Markey ons op met cider. Zijn ouders, afkomstig uit Veurne, namen de bakstenen molen in 1938 over en Jef bouwde haar uit tot museum. In West-Vlaams vertelt hij over het meel malen en de kracht van drie paar molenstenen. Soms vertaald door zijn vrouw Vera, die er nog opgroeide. Na afloop maken we een wandeling door Terdeghem en bestellen we, terug in Cassel, lokale kaas en worst in estaminet Kasteelhof. Terwijl wij eten, leggen de plaatselijke jagers en een wielerclub aan voor een pint. We vinden het steeds lastiger om ons nog in Frankrijk te wanen.
Welkom in Bergues
Dat laatste kostte ook een bekende Franse postdirecteur moeite. In de hilarische film Bienvenue chez les Ch’tis verwachtte hij na zijn overplaatsing naar het Noorden een ‘Siberische strafkolonie’, waar cholera heerste. Om uiteindelijk ’thuis’ te komen in een warm Vlaams nest. Met een beiaardier op het Belfort en tegen lunchtijd een rij voor het frietkot. De film werd gedraaid in Bergues en trok niet alleen de stad, maar de hele regio uit de vergetelheid. We bekijken Bergues vanaf het 47 meter hoog Belfort en maken een stadswandeling, over vestingmuren en wallen. Natuurlijk speuren we naar filmlocaties, die zich zonder moeite aandienen. Als dan vanuit een huis de scherpe kreet ‘èèèh’ klinkt, krijgen we direct zin in maroilles. De stinkkaas, die de film-Ch’tis bij het ontbijt eten. Toch knap van de makers: zoveel uitstraling van een film die al best oud is.
Ook boeiend
● Museum Jeanne Devos in Wormhout: bonte verzameling gebruiksvoorwerpen, stijlkamers en eigen werk van fotografe Jeanne Devos in 18e-eeuws Vlaams huis met lommerrijke tuin (Rue de l’Eglise 17).
● Musée de Flandre in Cassel: de Frans-Vlaamse historie in een fraai pand aan de Grote Markt. Van oude meesters tot moderne kunstenaars plus het verhaal van Schijtmanneke, de Casselse tegenhanger van Manneken Pis.
Dit artikel is eerder geplaatst in Het Laatste Nieuws (B).
De beste reisgidsen
Dagstappergids Frans-Vlaanderen
Deze prima wandelgids bevat 15 lusvormige tochten door Frans-Vlaanderen. Ze vormen een combinatie van GR-paden en landelijke wegen. Een goede mix tussen de Opaalkust en het landelijke gebied bij Bergues, Steenvoorde en Kassel.
Alle informatie in hapklare brokjes dankzij de nieuwe, moderne lay-out.
De fijnste hotels
Logeren in Frans-Vlaanderen
Bienvenue Chez Nous biedt romantisch ingerichte kamers in een historisch pand hartje Bergues. Met heerlijke streekgerechten in het restaurant.
Logis Hostellerie Saint Louis biedt moderne luxe in een historisch landhuis in Bollezeele. Je kijkt vanuit je kamer heerlijk uit op de tuin of de landelijke omgeving. De prijzen zijn alleszins redelijk.
Au Coeur Des Hôtes is stijlvolle B&B met drie kamers in Steenvoorde. Ruime kamers, tuin, terras en een verrassend ontbijt.
