De overgang is groot. Steek vanuit zinderend Lissabon de Taag over en je komt in een geurige oase: schiereiland Setúbal. Water rondom, groene heuvels en schilderachtige plaatsen. Ideaal te combineren met een citytrip naar de Portugese hoofdstad.
Na vertrek uit Lissabon duurt het niet lang tot de schoonheid van Setúbal (spreek uit: Stoebal) zich voor ons ontvouwt. We steken de Taag over via de Ponte 25 de Abril en rijden eerst nog langs de rafelranden van de hoofdstad. Maar als we in zuidelijke richting afslaan, wordt de omgeving al snel groen en de bebouwing schaars. Geregeld vangen we een glimp op van de azuurblauwe zee.
Mediterraan
Onze bestemming voor vandaag is Natuurpark da Serra da Arrábida. Dit kalkstenen gebergte stijgt over bijna de hele breedte van het schiereiland steil op uit zee, tot een hoogte van 500 meter. Langs de toppen voert de bochtige weg 379-1. We draaien de raampjes open en snuiven een kruidige, mediterrane geur op. Serra da Arrábida is bedekt met maquis: laag, bijna ondoordringbaar struikgewas. Met onder meer laurier, jeneverbes, druivelaar, wilde olijf, rozemarijn en jasmijn. Tussen het groen ontwaren we pioenrozen en de gele en rode vruchten van de aardbeiboom. De laatste verwar je beter niet met de sappige ‘zomerkoninkjes’. De vruchten van deze boom smaken zuur en zijn slechts bruikbaar als fris ingrediënt voor confituur en de sterke borrel medronho.
Kruisweg
Langs de weg kun je geregeld de wagen parkeren en gaan wandelen. Er zijn in het park diverse gemarkeerde wandelroutes. Ook kan je soms afdalen naar een rustig strand. In een kromming van de weg kijken we neer op een fraaie groep tegen de helling gestapelde witte gebouwen met rood pannendak, terrassen en pergola’s. Dit is het uit 1542 stammende franciscanenklooster Convento da Arrábida. Het is niet meer als zodanig in gebruik, maar een congrescentrum en deels opengesteld voor publiek. Je kunt er mee met een rondleiding. Wij nemen een kijkje bij de kruisweg. Bovenop de bergkam staan, half verscholen in het struikgewas, zes kapelletjes met evenzoveel staties van de kruisweg van Jezus Christus. Het is er stil en heel vredig. Gezeten op een rotsblok drinken we koffie uit de thermos en genieten we van het weidse uitzicht op de zuid- en westkust van Setúbal.
Per stoplicht
Terug bij het klooster slaan we af naar de weg 10-4, die ons via talrijke haarspeldbochten naar beneden voert. Vlak voor het schilderachtige haventje Portinho da Arrábida wordt de weg zo smal dat twee auto’s elkaar niet kunnen passeren. Een stoplicht regelt welke auto’s tussen de rotswanden door mogen rijden. Ineens staan we dan in het dorp, gelegen in een smalle baai met kristalhelder water. De uitgelezen plek voor een duik en een maaltijd! We kiezen een tafeltje op het terras van een strandpaviljoen dat met houten palen stevig in zand en zeewater verankerd lijkt. Gevraagd naar de specialiteiten van de streek lacht de ober dat we daarvoor geduld moeten hebben tot het nagerecht.
Kaas uit Setúbal of …
Na de lunch van gefrituurde vis met sla en frieten zet de ober een bord kaas en crackers op tafel. Dit is Queijo de Azeitão, vertelt hij, een zacht rauwmelks schapenkaasje dat tijdens de rijping regelmatig wordt gewassen en omwikkeld met drooggaas. Het stremsel is vegetarisch, gemaakt van de bloem van de kardoen, een distelsoort. De kaas is gemaakt in het nabijgelegen dorpje Azeitão, maar doet ons denken aan die uit de Serra da Estrela in Noord-Portugal. Die is zo zacht dat je ‘m met een lepel opschept. Dat blijkt te kloppen. De kaasboer leerde het vak in het noorden en begon voor zichzelf in Azeitão. Waarom dan toch een streekspecialiteit? “De distels van Setúbal geven de kaas een wat zilte smaak”, aldus onze zegsman. Hij schenkt er de tweede streekspecialiteit bij: Moscatel de Setúbal, een zoete witte wijn die perfect samengaat met kaas en zoete desserts.
Vliegles voor ooievaars
De volgende ochtend steken we met de veerboot vanuit havenstad Setúbal de baai over naar het schiereiland Tróia. Tussen beide schiereilanden mondt de rivier Sado uit in zee. De monding van de rivier is flink dichtgeslibd en zo ontstond een bijzonder en vogelrijk natuurgebied. Vanaf de veerboot speuren we (tevergeefs) naar de dolfijnen die regelmatig een stukje mee zwemmen. Eenmaal aan wal hebben we meer succes met het spotten van vogels. We zien een stel ooievaars in de lucht rondcirkelen met hun jongen. De kleintjes lijken vliegles te krijgen. Ze hebben wat moeite met het landen op een schoorsteen en worden daarin begeleid door luid geklepper van de ouders. In het water dobberen flamingo’s, een fraai kleurenpalet van roze en blauw.
Verse vis
Tróia is ook populair vanwege de kilometers lange witte zandstranden en de rustige zee. Je kunt er lekker zwemmen, zonnebaden en genieten van vers gevangen vis in vissersdorpjes langs de kust. En dat alles op slechts een uur rijden van Lissabon!
De beste reisgidsen
Reishandboek Portugal
In onze reisgids over Portugal bereizen we het land van noord naar zuid en oost naar west. Veel aandacht voor mooie dorpen en stadjes, natuurgebieden, wandelroutes, bijzondere logeeradressen en restaurants. De beschrijvingen van bezienswaardigheden en praktische informatie worden afgewisseld met persoonlijke blogs en ontmoetingen met locals. Plus kaders over onder meer Portugese wijn, tradities, sterren kijken, lekkernijen, kurk en fado. De reisgids bevat een ruim hoofdstuk over Setúbal, haar wijncultuur en de vele andere mooie plekjes direct ten zuiden van Lissabon.
Auteur: Tineke Zwijgers | Fotograaf: Dorien Koppenberg | Uitgever: Elmar, 4e druk 2023
Wat & Hoe reisgids – Portugal
Wat & Hoe Reisgids Portugal bevat de Top 10 hoogtepunten, gedetailleerde kaarten en verrassende wandelingen. Raadpleeg de vele adressen waar je volgens insiders het beste kunt overnachten, eten, winkelen en uitgaan. Deze reisgids is praktisch in gebruik door een handige indeling en kleurgebruik, en biedt je alle informatie en tips over bezienswaardigheden om de massa voor te blijven. Kosmos Uitgevers, 2023
De leukste hotels
Logeren in Setúbal
Casa da Adôa is een van de weinige logeeradressen in Portinho da Arrábida en bevindt zich direct aan het begin van het dorp. De kamers zijn knus en sfeervol, met eigen sanitair, waterkoker en koffiezetter. Sommige kamers kijken uit op zee. Heel vriendelijke eigenaar. Ontbijt niet standaard gereserveerd, je kan ook zelf iets maken.
Quinta de São Filipe ligt aan de rand van de stad Setúbal en biedt een prachtig uitzicht op de baai en het schiereiland. De kamers in het historisch landhuis zijn ingericht met een mix van historische charme en moderne voorzieningen. Goed restaurant. Opvallend betaalbaar adres!
Het Tróia Design Hotel staat op de noordelijke punt van het gelijknamig schiereiland. Vanuit de fraai gedecoreerde kamers en suites met balkon kijk je mooi uit op het estuarium van de rivier Sado.
Dit artikel werd eerder geplaatst in Het Laatste Nieuws (B).
